ЙАСАУИДІҢ ЭКЗИСТЕНЦИАНАЛДЫҚ ФИЛОСОФИЯСЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚАЗІРГІ ҚОҒАМДАҒЫ РӨЛІ

Р.Е. Джуншеев

doi:10.55956/CILP1406

Авторлар

Р.Е. Джуншеев

DOI:

https://doi.org/10.55956/CILP1406

Тірек сөздер:

Қожа Ахмет Йасауи, Диуани Хикмет, Экзистенциализм, Адам болмысы, Өмірдің мәні, Фәни және бақилық, Сопылық философия, Рухани жетілу, Жүрек тазалығы

Аңдатпа

Қожа Ахмет Йасауидің философиясының экзистенциалдық аспектілері зерттеледі. Философиялық талдау, мәтіндік талдау (герменевтика), құндылықтық-бағалауыштық және семантикалық талдау әдістері қолданылды. Йасауидің "Диуани Хикмет" шығармасындағы фәни мен бақилық, нәпсімен күрес, рухани жетілу және жүрек тазалығы туралы идеялары талданып, олардың адамның болмысын түсінудегі орны ашылды.

Йасауидің рухани ізденіске, өзін-өзі тануға және Жаратушымен байланыс орнатуға шақыратын ілімі қазіргі қоғамдағы рухани дағдарыстарды еңсеруге арналған құнды бағыт ретінде қарастырылады. Оның идеялары ұлттық рухани жаңғыруға ықпал етіп, экзистенциалдық философиямен сабақтастығы көрсетілді. Зерттеу нәтижелері Йасауи ілімінің қазақ философиясындағы және жалпыадамзаттық мәдениеттегі маңызын айқындап, оның қазіргі заман үшін өзектілігін дәлелдейді.

Библиографиялық сілтемелер

Бурабаев, М. Казахская философия: истоки и эволюция [Текст] / М.Бурабаев. – Алматы: Ғылым, 1996.- 272 б.

2. Нұрманов, Ә. Йасауи ілімі және қазақтың рухани мәдениеті [Мәтін] / Ә.Нұрманов. – Алматы: Дәуір, 2001.-144 б.

3. Балтабаев, М. Суфийская философия Ходжи Ахмеда Ясави и казахская духовность [Текст] / М.Балтабаев. – Алматы: Қазақ университеті, 2004. - 128 б.

4. Nasr, Seyyed Hossein. Islamic Philosophy from Its Origin to the Present: Philosophy in the Land of Prophecy. – Albany: SUNY Press, 2006. – 390 p.

5. Schimmel, Annemarie. Mystical Dimensions of Islam. – Chapel Hill: University of North Carolina Press, 1975. – 512 p.

6. Иассауи, А. Диуани хикмет [Мәтін] / А.Иассауи. - Алматы:Халықаралық Абай клубы, 2009. – 312 б.

7. Сарсенбеков, Н.Ж. Ахмет Яссауи хикметтерінің экзистенциалық сипаты [Мәтін] / Н.Ж. Сарсенбеков // Адам әлемі. – 2021. – No. 4 (90). – Б. 43-52.

8. Алимбаев, А.Е. Қожа Ахмет Ясауи және Абай Құнанбайұлы шығармаларындағы ізгіліктің жырлануы [Мәтін] / А.Е. Алимбаев, Б.М. Осеров // Еуразия гуманитарлық университетінің хабаршысы, №2/2024, Астана, 2024, Б.: 90-97.

9. Қожа Ахмет Иассауи. Хикметтер [Мәтін] / Иассауи Қожа Ахмет. - Алматы. Өнер, 1995. – 208 б.

ЙАСАУИДІҢ ЭКЗИСТЕНЦИАНАЛДЫҚ ФИЛОСОФИЯСЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚАЗІРГІ ҚОҒАМДАҒЫ РӨЛІ