ТҮРКІ ХАЛЫҚТАРЫНДАҒЫ ДАСТАНШЫЛЫҚ МЕКТЕПТЕРІНІҢ ҚАЛЫПТАСУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Селами Федакар

doi:10.55956/ZKHW5821

Авторлар

Селами Федакар

DOI:

https://doi.org/10.55956/ZKHW5821

Тірек сөздер:

дастаншылық дәстүр, түркі халықтары, мектептер жіктелуі, ұстаз-шәкірт жүйесі, фольклор және дәстүрлі өнер

Аңдатпа

Мақалада түркі халықтарының мәдени мұрасының ажырамас бөлігі саналатын дастаншылық мектептерінің қалыптасу ерекшеліктері, олардың атаулары мен жіктелу тәсілдері қарастырылған. Зерттеу барысында салыстырмалы-тарихи әдіс қолданылып, өзбек, қарақалпақ, ұйғыр, қазақ, қырғыз, әзірбайжан және түркиялық дәстүрлердің ұқсастықтары мен айырмашылықтары талданған. Әрбір мектептің аймақтық, тарихи және мәдени ерекшеліктері, соның ішінде Қазақстанның аймақтық мектептеріндегі орындау мәнерлерінің өзгешелігі, Қырғызстандағы «Манасшылық мектебінің» ұлттық бірегейліктегі рөлі және Түрікменстандағы «бақшы жолы» дәстүрінің ру-тайпа негізіндегі сипаты баяндалған. Ұстаз-шәкірт жүйесінің дәстүрлі және заманауи форматтары, дастан дәстүрлерінің трансформациясы мен олардың заманауи қоғамға ықпалына ерекше назар аударылған. Зерттеу нәтижелері бұл дәстүрлердің халықтың рухани және мәдени бірлігін нығайтудағы маңыздылығын көрсетеді.

Библиографиялық сілтемелер

Mirzaev, T. Epic repertoire of Uzbek folk Gardens [text] / T. Mirzaev. Tashkent: Fan, 1979.

2. Kasymuly, M. History of Kazakh oral literature [ text] / Almaty: Science, 1993.

3. Cheribash, M. Traditions of the Kyrgyz manasists [ text] / Bishkek: Kokbigi publishing house, 2005.

4. Mehmet, A. Uyghur sagas: tradition and modernity [text] /. Kashgar: Writer, 2010.

5. Kaya, D. Azerbaijani poetic tradition [text] / Baku: Nnur, 2008.

6. Pirsultanli, S. P. Poetic art of the Turkic peoples [text] / Baku: Elm, 1993.

7. Shahin, H.I. The Path of Turkmen witchcraft: tradition and history [text] / Ashgabat: Blue Marble, 2012.

8. Berdibay, R. Kazakh epic :Folk Heritage [ text] / Almaty: Rauan, 2002.

9. Kendirbaeva, G. Folklore and folklorism in Kazakhstan [text] / Tokyo: Asian Folklore Studies, 1994.

10. Auezov, M. Traditions of the epic of Manas [ text] / Almaty: KazSU P.H., 1950.

ТҮРКІ ХАЛЫҚТАРЫНДАҒЫ ДАСТАНШЫЛЫҚ МЕКТЕПТЕРІНІҢ ҚАЛЫПТАСУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ