АЛАШ АҚЫНДАРЫ ПОЭЗИЯСЫНДАҒЫ ЛИРИКАЛЫҚ ҚАҺАРМАН

А.М. Мукашева; А.А. Молдабаева

doi:10.55956/WJUZ1972

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.55956/WJUZ1972

Тірек сөздер:

Алаш, ақын, шығарма, лирика, лирикалық қаһарман, салыстырмалы талдау

Аңдатпа

Поэзия әрқашан әртүрлі қоғамдардағы мәдени көріністің маңызды бөлігі болды, бұл ұжымдық сана мен ұлт этосына көз жүгіртуге мүмкіндік берді. Қазақ поэзиясы, әсіресе Алаш ақындардың шығармалары, олардың тарихын, армандарын, күрестері мен үміттерін бейнелейтін адамдардың жүрегінде ерекше орын алады. Лирикалық кейіпкердің жасалу жолдары мен оның алаш ақындарының поэзиясындағы көрінісін нақты мысалдармен талдаймыз. Лирикалық кейіпкер дегенде поэзия жанрындағы аталмыш кейіпкерлердің ұлттық сананың қалыптасуына тигізер игі әсері де жан-жақты сараланады. Алаш ақындарының лирикалық кейіпкерлерді жасаудағы мақсаты ХХ ғасыр басында ұлттық намысы мұқала бастаған қазақ халқының еңсесін көтеру, ұлттық намысты ояту екендігі мысалдар арқылы дәлелденіп отырады. Осы орайда М.Жұмабаевтың, М.Дулатовтың, Ш.Құдайбердіұлының лирикалық кейіпкер жасаудағы көркемдік шеберлігі қарастырылады. Ойымыз дәлелді болу үшін лирикалық кейіпкер ұғымына байланысты айтылған ғылыми тұжырымдар зерттеу мақсатына орай пайдаланылды. Лириккалық кейіпкер жайлы бұрын соңды жасалған ғылыми тұжырымдар мен ой-пікірлер де назарға алынды. Бұл мақалада біз Алаш ақындардың поэзиясындағы лирикалық қаһарман тұжырымдамасын зерттейміз, оның шығу тегін, мәнін және Қазақстанның әдеби мәдениетіне әсерін негізге аламыз.

Библиографиялық сілтемелер

1. Тәжібаев, Ә. Өмір және поэзия [Мәтін]:Монография / Ә.Тәжібаев. – Алматы: Жазушы, 1960.

2. Кәкішев, Т. Сәкен Сейфуллин. Зерттеу [Мәтін] /Т. Кәкішев. - Алматы: Жазушы, 1967.

3. Негимов, С. Өлең өрімі. [Мәтін] / С.Негимов. – Алматы: Ғылым баспасы, 1980.

4. Көпеев, Мәшһүр-Жүсіп. Өлең – сөздің патшасы: Зерттеулер [Мәтін] / Көпеев М.Ж. – Алматы: Жазушы, 1991.

5. Бес арыс: Естеліктер, эсселер және зерттеу мақалалар [Мәтін]:Құраст. Д.Әшімханов, - Алматы: Жалын, 1992.

6. Момышұлы, Б. Көз алдымда бәріңсің. Естелік [Мәтін] / Б. Момышұлы. – Тараз, 2007.

7. Байтұрсынов, А. Ақ жол: Өлеңдер мен тәрдімелер, публ. мақалалар және әдеби зерттеу [Мәтін] / Құраст. Р.Нұрғалиев. – Алматы: Жалын, 1991.

8. Дулатов, М. Шығармалары. Өлең-жырлар, әңгімелер, пьеса, көзсемсөздер мен сын-зерттеу мақалалары [Мәтін] / М. Дулатов. – Алматы: Ана тілі баспасы, 2010.

9. Құдайбердиев, Ш. Шығармалары: Өлеңдер, дастандар, қара сөздер. [Мәтін] / Құраст. М.Жармұхамедов, С.Дәуітов, А.Құдайбердиев. – Алматы: Жазушы, 1988.

10. Абай (Ибрахим Құнанбаев). Екі томдық шығармалар жинағы [Мәтін] – Алматы: Жазушы, 1988.

11. Мырзахметұлы, М. Түркістан Тараз арасы [Мәтін]: Жинақ / М. Мырзахметұлы. – Астана: Білге, 2001.

12. Жұмабаев, М. Көп томдық шығармалар жинағы.[Мәтін]: 1-том. Өлеңдер, дастандар, әңгіме / М.Жұмабаев. – Алматы: Жазушы, 2008.

АЛАШ АҚЫНДАРЫ ПОЭЗИЯСЫНДАҒЫ ЛИРИКАЛЫҚ ҚАҺАРМАН